เทคโนโลยี • เทคโนโลยี

ภัยคุกคามทางไซเบอร์ยุค AI: ทัพมืดที่กำลังคุกคามประเทศไทย

ประเทศไทยกำลังเผชิญกับคลื่นภัยคุกคามทางไซเบอร์ที่ซับซ้อนขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะอย่างยิ่งการโจมตีที่ใช้ประโยชน์จากปัญญาประดิษฐ์ (AI) การโจมตีแบบฟิชชิ่ง แรนซัมแวร์ และการรั่วไหลของข้อมูล กำลังทวีความรุนแรงขึ้น ส่งผลกระทบต่อทั้งภาคธุรกิจและประชาชนทั่วไป บทความนี้จะเจาะลึกถึงสถานการณ์ปัจจุบัน แนวโน้ม และมาตรการป้องกันที่จำเป็น.

ประเทศไทยกำลังเผชิญกับความท้าทายด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ที่ทวีความรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงต้นปี 2568 ที่หน่วยงานความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์แห่งชาติ (NCSA) รายงานว่ามีเหตุการณ์ที่เกี่ยวข้องกับภัยคุกคามทางไซเบอร์มากกว่า 1,002 เหตุการณ์ในช่วง 5 เดือนแรกของปี [6] ตัวเลขนี้สะท้อนให้เห็นถึงแนวโน้มที่น่ากังวลว่าอาชญากรรมไซเบอร์ได้ทวีความรุนแรงขึ้นทั่วโลก โดยคาดว่าความเสียหายจากอาชญากรรมไซเบอร์จะสูงถึง 7 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในปีนี้ [6]
AI: ดาบสองคมในโลกไซเบอร์

การเข้ามาของปัญญาประดิษฐ์ (AI) แม้จะนำมาซึ่งประโยชน์มหาศาล แต่ก็กลายเป็นเครื่องมืออันทรงพลังที่อาชญากรไซเบอร์นำมาใช้ในการยกระดับการโจมตีให้ซับซ้อนยิ่งขึ้น AI ถูกนำมาใช้ตั้งแต่การสอดแนมข้อมูล (AI-powered reconnaissance) เพื่อรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลองค์กรอย่างรวดเร็ว ไปจนถึงการสร้างการปลอมแปลงที่สมจริงด้วยเทคโนโลยี Deepfake เพื่อหลอกลวงผู้คน [12] นอกจากนี้ AI ยังช่วยให้การโจมตีเป็นไปในวงกว้างและเฉพาะบุคคลมากขึ้นผ่านแคมเปญหลอกลวงต่างๆ ซึ่งรวมถึงการใช้ Generative AI เพื่อสร้างตัวตนปลอมที่น่าเชื่อถือ และการโจมตีอัตโนมัติ เช่น Credential Stuffing [6]

ฟิชชิ่ง: ภัยคุกคามที่ยังคงอยู่

การโจมตีแบบฟิชชิ่ง (Phishing) ยังคงเป็นปัญหาสำคัญที่ประเทศไทยเผชิญ โดยข้อมูลจาก Kaspersky ระบุว่าประเทศไทยมีสถิติการโจมตีฟิชชิ่งทางการเงินสูงสุดในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในช่วงครึ่งแรกของปี 2567 มีการตรวจพบการโจมตีถึง 141,258 ครั้ง [5, 7] การโจมตีเหล่านี้มักปลอมแปลงเป็นอีคอมเมิร์ซ ธนาคาร หรือแบรนด์การชำระเงิน เพื่อขโมยข้อมูลประจำตัวและข้อมูลที่ละเอียดอ่อน [7] ความซับซ้อนของการหลอกลวงเหล่านี้ยังถูกเพิ่มด้วย AI ที่ช่วยสร้างเว็บไซต์ปลอมและเนื้อหาฟิชชิ่งที่น่าเชื่อถือมากขึ้น [7, 10]

แรนซัมแวร์และการรั่วไหลของข้อมูล: ผลกระทบที่เพิ่มสูงขึ้น

การโจมตีด้วยแรนซัมแวร์ (Ransomware) ก็มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นเช่นกัน โดยมีเป้าหมายไปยังภาคส่วนสำคัญต่างๆ ของไทย ทั้งการเงิน พลังงาน และการดูแลสุขภาพ [8, 11] กลุ่มอาชญากรไซเบอร์ที่มุ่งหวังผลประโยชน์ทางการเงินและกลุ่มผู้ไม่หวังดีที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐ (APT) กำลังใช้ประโยชน์จากช่องโหว่ที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสู่ระบบดิจิทัลอย่างรวดเร็วของไทย [8] ข้อมูลจาก CYFIRMA ชี้ว่าแคมเปญไซเบอร์ที่พุ่งเป้ามายังประเทศไทยในปี 2567 เพิ่มขึ้นถึง 240% โดยกว่า 70% ของผู้กระทำการเป็นกลุ่มที่ได้รับการสนับสนุนจากจีนและรัสเซีย [8]

นอกจากนี้ การรั่วไหลของข้อมูล (Data Breach) ยังคงเป็นปัญหาต่อเนื่อง โดยเฉพาะเหตุการณ์ในเดือนมกราคม 2567 ที่เปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลของประชาชนสูงอายุเกือบ 20 ล้านคน ซึ่งรวมถึงชื่อ เลขบัตรประชาชน เบอร์โทรศัพท์ และอื่นๆ [4, 15] เหตุการณ์นี้ตอกย้ำความจำเป็นเร่งด่วนในการปรับปรุงมาตรการความปลอดภัยทางไซเบอร์ในการจัดการข้อมูลของประชาชน [4, 15] รัฐบาลไทยเริ่มมีท่าทีที่แข็งกร้าวขึ้น โดยได้มีการออก ‘ค่าปรับทางปกครอง’ ครั้งแรก 7 ล้านบาทแก่บริษัทแห่งหนึ่งเมื่อเดือนกรกฎาคม 2567 กรณีละเมิดการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการบังคับใช้กฎหมายที่เข้มงวดขึ้น [26]

การแข่งขันด้าน AI ในความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์

เมื่ออาชญากรไซเบอร์หันมาใช้ AI มากขึ้น กลยุทธ์ด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ก็จำเป็นต้องปรับตัวเพื่อรับมือกับภัยคุกคามที่ซับซ้อนเหล่านี้ [6] การป้องกันที่ขับเคลื่อนด้วย AI เช่น ระบบตรวจจับและตอบสนองต่อภัยคุกคามอัตโนมัติ จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง [6] ประเทศไทยกำลังร่วมมือกับผู้นำด้านเทคโนโลยีระดับโลกอย่าง Google Cloud เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการรับมือภัยคุกคามทางไซเบอร์ผ่านกลไกการป้องกันที่ขับเคลื่อนด้วย AI [9]

อย่างไรก็ตาม ยังคงมีความต้องการผู้เชี่ยวชาญด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ที่มีทักษะด้าน AI เป็นอย่างมาก โดยนายจ้างในไทยจำนวนมากประสบปัญหาในการหาบุคลากรที่มีคุณสมบัติดังกล่าว [14] การขาดแคลนนี้ ประกอบกับความซับซ้อนที่เพิ่มขึ้นของการโจมตีที่ใช้ AI ทำให้มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องลงทุนในการพัฒนาบุคลากรด้านความปลอดภัยทางไซเบอร์ และการรณรงค์สร้างความตระหนักรู้ให้กับสาธารณชน [11, 14]

คำเตือน: ความซับซ้อนที่เพิ่มขึ้นของภัยคุกคามทางไซเบอร์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ใช้ประโยชน์จาก AI ก่อให้เกิดความเสี่ยงอย่างมีนัยสำคัญต่อบุคคลและองค์กรในประเทศไทย การโจมตีแบบฟิชชิ่ง แรนซัมแวร์ และการรั่วไหลของข้อมูล กำลังทวีความรุนแรงและส่งผลกระทบมากขึ้น

วิธีป้องกันที่ง่ายที่สุดคือ:

• เสริมสร้างความตระหนักรู้: ฝึกอบรมตนเองและพนักงานอย่างสม่ำเสมอเกี่ยวกับภัยคุกคามทางไซเบอร์ล่าสุด โดยเฉพาะอย่างยิ่งการโจมตีแบบฟิชชิ่งและการใช้ AI โดยอาชญากรไซเบอร์
• อัปเดตระบบอยู่เสมอ: ตรวจสอบให้แน่ใจว่าซอฟต์แวร์ ระบบปฏิบัติการ และแอปพลิเคชันทั้งหมดได้รับการอัปเดตเป็นเวอร์ชันล่าสุดเสมอ เพื่อปิดช่องโหว่ที่อาจถูกใช้ประโยชน์ได้
• ใช้การยืนยันตัวตนแบบหลายปัจจัย (MFA): เปิดใช้งาน MFA ในทุกบัญชีที่รองรับ เพื่อเพิ่มชั้นความปลอดภัยอีกระดับ นอกเหนือจากรหัสผ่าน
• สำรองข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ: สำรองข้อมูลสำคัญไปยังตำแหน่งที่ปลอดภัยและแยกต่างหากเป็นประจำ เพื่อให้สามารถกู้คืนได้ในกรณีที่เกิดการโจมตีด้วยแรนซัมแวร์หรือข้อมูลสูญหาย
• ระมัดระวังการคลิกลิงก์และดาวน์โหลดไฟล์: อย่าคลิกลิงก์หรือดาวน์โหลดไฟล์จากแหล่งที่ไม่น่าเชื่อถือ หรืออีเมลที่น่าสงสัย แม้ว่าจะดูเหมือนมาจากแหล่งที่คุ้นเคยก็ตาม

Actionable Tip: หมั่นตรวจสอบและอัปเดตโปรแกรมป้องกันไวรัสและมัลแวร์ของคุณให้เป็นเวอร์ชันล่าสุดเสมอ และพิจารณาการใช้โซลูชันความปลอดภัยที่ขับเคลื่อนด้วย AI เพื่อการป้องกันที่ดียิ่งขึ้น